Bij het oprichten of professionaliseren van een initiatief is het kiezen van de juiste organisatievorm en bestuursmodel cruciaal. Dit bepaalt hoe verantwoordelijkheden zijn verdeeld, welke juridische verplichtingen gelden en welke financieringsmogelijkheden beschikbaar zijn.
Verschillende organisatievormen
Hieronder een overzicht van de meest voorkomende organisatievormen binnen maatschappelijke initiatieven:
- Vereniging
- Leden hebben stemrecht en bepalen het beleid.
- Geschikt voor sportclubs, dorpsverenigingen en culturele initiatieven.
- Verplicht een bestuur en ledenvergadering.
- Stichting
- Geen leden, bestuur bepaalt het beleid.
- Geschikt voor fondsenwervende of maatschappelijke initiatieven.
- Bestuurders mogen geen winst maken uit de stichting.
- Coöperatie
- Leden hebben gezamenlijke belangen en delen opbrengsten.
- Geschikt voor energiecoöperaties en sociale ondernemingen.
- Maatschappelijke onderneming (BVm)
- Relatief nieuwe rechtsvorm voor organisaties met een maatschappelijke missie.
- Geschikt voor sociale ondernemers die winst willen herinvesteren in het doel.
Bestuursmodellen en hun kenmerken
Binnen elke organisatievorm kan een passend bestuursmodel worden gekozen. De drie meest gebruikte modellen:
- Vrijwilligersbestuur
- Bestaat uit onbetaalde bestuurders.
- Vaak toegepast bij verenigingen en stichtingen.
- Bestuur-directiemodel
- Bestuur richt zich op toezicht, directeur op uitvoering.
- Geschikt voor grotere stichtingen en maatschappelijke ondernemingen.
- Raad van Toezicht-model
- Bestuur bestuurt, een onafhankelijke raad houdt toezicht.
- Verplicht bij sommige gesubsidieerde instellingen.
Meer weten of hulp nodig?
Voor meer informatie en ondersteuning bij het kiezen van een organisatievorm of bestuursmodel, zie Juridische verplichtingen per organisatievorm.
